De opmars van grijs

Over 35 jaar is een kwart van de bevolking 65 jaar of ouder. Een historisch unieke situatie waar de markt zich al voor opmaakt. Maar houdt de politiek zich voldoende bezig met de grote gevolgen van de vergrijzing? Pearl Dykstra, researcher bij het demografisch instituut NIDI, denkt van niet: "Ik denk dat Nederland in onvoldoende mate hiervoor klaar is." Zij uit, met vele anderen, haar zorgen in de Zembla-documentaire 'De opmars van grijs'.

C. Schuyt, raadslid bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) is ook niet optimistisch: "Als er nu niets gebeurt, loopt het fout na 2010 als de babyboom-generatie en masse met pensioen gaat. Een onbetaalbare AOW, hoge ziektekosten en een samenleving die niet is ingesteld op de behoeften van grote groepen ouderen."

AOW
In Zembla wordt duidelijk dat er veel gepraat wordt over het probleem, maar dat de politiek nog geen harde maatregelen heeft genomen. Een relatief kleine groep werkende jongeren zal straks voor 3,7 miljoen ouderen de AOW moeten opbrengen. Dat is een verdubbeling van het aantal 65-plussers.

Jeroen de Veth, voorzitter van de jongerenvleugel van de VVD, voorziet in Zembla een generatieconflict als de regering zich niet op tijd over de vergrijzing buigt. "Ik ben bang dat een aantal vraagstukken over de vergrijzing, met name het AOW-vraagstuk, niet op tijd behandeld gaat worden. Als je problemen nu niet ter discussie stelt, betekent dit dat over 20 jaar een wig is ontstaan tussen jonge mensen en de ouderen die van hun pensioen gaan genieten."

Betalen
De WRR geeft in het rapport 'Generatiebewust Beleid' de regering adviezen om te voorkomen dat jongeren straks teveel moeten betalen voor welgestelde ouderen. Zo moet, aldus de WRR, iedereen tot op hoge leeftijd doorwerken om de AOW en de ziektekosten van de miljoenen 65-plussers te betalen. Maar de vraag is hoe dat gerealiseerd gaat worden.

Op dit moment werkt nog maar één op de drie 55-plussers in Nederland. Dat percentage ligt in veel andere landen minstens twee keer hoger. "Nog 5 jaar, dan kan ik in de VUT. Daar leef ik helemaal naar toe. Ik vind het wel genoeg geweest." Dat zegt in Zembla de 50-jarige Johan Huurneman. Hij vertolkt het gevoel van vele vijftigers die zo vroeg mogelijk willen stoppen met werken.

Alarmbel
In Zembla ook aandacht voor Neede, een kleine gemeente in Gelderland. Daar zullen binnenkort meer mensen dood gaan dan er geboren worden. Zowel de provincie als de gemeente hebben de alarmbel geluid, maar ook hier is er geen beleid om de vergrijzing het hoofd te bieden. Er gebeurt veel te weinig, vindt ook Pearl Dijkstra van het NIDI. Aan de hand van demografische gegevens toont zij aan dat de overheid de massale vergrijzing 40 jaar geleden al zag aankomen.

Hoogleraar economie Van Wijnbergen vindt dat het tijd wordt voor actie. "Dit zijn grote maatschappelijke processen. Die horen thuis in het politieke debat. Ik hoop dat de beleidsmakers bereid zijn onderlinge ruzietjes opzij te zetten en er echt over na te denken."