Logo Zembla
Onafhankelijke onderzoeksjournalistiek

Corrupte ambtenaren (Bouwfraude deel II)

  •  
12-03-2002
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
595 keer bekeken
  •  
'Zeker vijftig ambtenaren bij Rijkswaterstaat corrupt' Bij Rijkswaterstaat werken zeker vijftig ambtenaren, die zich laten omkopen door bouwbedrijven. In ruil voor gunsten en steekpenningen betaalt Rijkswaterstaat deze bouwbedrijven bij aanbestedingen van infrastructurele werken een veel hogere prijs. Dit vertelt oud-directeur Ad Bos van bouwbedrijf Koop-Tjuchem.

De verklaring van Bos wordt bevestigd door de Hilversumse aannemer Terlingen, oud-vice-voorzitter van de AVBB. Hij verklaart dat vrijwel de hele bouwsector zich schuldig maakt aan het omkopen van ambtenaren. "Het verkrijgen van een opdracht behoort tot de moeilijkste opgaven van een aannemer. Daar doet hij alles voor. Want het is een grote jungle. Hij gaat daar heel ver in. Het begint met een fles wijn en een dinertje voor de ambtenaar en gaat verder van reisjes naar Japan tot het bouwen van een bungalow waarvoor geen rekening wordt gestuurd."

Gratis dakkapel
Terlingen zegt zelf nooit steekpenningen betaald te hebben. "Ik zorgde er wel voor dat de opdrachtgever zich aangenaam voelde. Dat kon een dinertje betekenen, maar ook een keuken en ook een dakkapel. Iedere aannemer doet hier aan mee. Hij weet dat het niet mag en toch wordt er ook contant betaald. Een aannemer schrikt daar niet voor terug."

Secretaris-generaal Pans van het ministerie van Verkeer en Waterstaat noemt het geval van vijftig corrupte ambtenaren bij Rijkswaterstaat hoogst onwaarschijnlijk. "Als de heer Bos dit meent en denkt te weten wie het zijn, dan hoop ik dat hij zijn informatie aan de recherche doorgeeft. Dat is de weg en dan hoop ik dat er snel helderheid komt en ons ministerie uit het diskrediet wordt gehaald."

Groot onderzoek
Naar aanleiding van de eerdere Zembla-uitzending over de bouwfraude is de Rijksrecherche in december een groot onderzoek begonnen naar de beschuldigingen van corruptie. De politie beschikt over verklaringen van Ad Bos en een administratie waarin betalingen aan ambtenaren zijn bijgehouden.

Deze administratie, die door Zembla in de uitzending wordt getoond, bevat de namen van zeker tien ambtenaren van Rijkswaterstaat, die bedragen zouden hebben ontvangen, variërend van enkele honderden guldens tot 35.000 gulden. Volgens dit bewijsmateriaal, afkomstig van een dochteronderneming van Koop-Tjuchem, heeft een ambtenaar van de provincie Zuid-Holland zelfs meer dan honderdduizend gulden ontvangen. De authenticiteit van de administratie is Zembla door meerderde bronnen bevestigd.

Hoge ambtenaren inpakken
In 'Corrupte ambtenaren' geeft Zembla enkele voorbeelden. Zo wordt aan de hand van verklaringen van Ad Bos en diens agenda's en van een tweede getuige een reconstructie gemaakt van 'het inpakken' van een hoge ambtenaar uit Noord Holland. Deze man, inmiddels verdachte in het recherche-onderzoek, is benaderd tijdens de opening van de Wijkertunnel in 1996.

Bos: "Ik kreeg de opdracht van Henk Koop om goede kontakten op te bouwen met een bepaalde ambtenaar in een hoge functie. Het doel was om opdrachten binnen te halen. Ik heb de man meegenomen naar dure restaurants en naar Yab Yum in Amsterdam. Daarna zijn we met het privé-vliegtuig van Koop naar Schotland en Zwitserland gevlogen voor golfpartijen. Ik weet ook dat diezelfde man contante betalingen heeft gekregen van meer dan tienduizend gulden."
Vijf ton verschil
Zembla ontdekte in Capelle a/d IJssel een vestiging van Rijkswaterstaat, waarvoor bij de bouw in de jaren negentig slechts vierhonderdduizend gulden beschikbaar was, maar dat uiteindeljk negenhonderdduizend gulden kostte. De aannemer schonk Rijkswaterstaat het verschil van vijf ton in ruil voor extra winsten op andere projecten. De ambtenaar, die dit met het bouwbedrijf had geregeld, is door Rijkswaterstaat inmiddels ontslagen.

Zijn advocaat, F. van der Eerden uit Rotterdam, is daar boos over: "Ik kan me niet voorstellen dat de leiding van Rijkswaterstaat het niet wist. Het regiohoofd had de opdracht gekregen het nieuwe regiokantoor bij te financieren omdat hij daar zo handig in was. En bij de opening zeiden zijn bazen dat hij de zaak goed in elkaar had gefietst." Secretaris-generaal Pans van verkeer en waterstaat ontkent dat de leiding van de fraude en corruptie op de hoogte was, maar erkent tegelijk dat de toenmalige leiding een foute houding uitdroeg.

Tientallen jaren
De beschuldigingen van corruptie beperken zich niet tot Rijkswaterstaat en de provincie Zuid Holland. Zo wijst Ad Bos het Noord-Hollandse Hoorn aan als een gemeente, waar ambtenaren al tientallen jaren door bouwbedrijven worden omgekocht. De oud-Koop-directeur noemt het voorbeeld van een ambtenaar, die in 1994 en 1995 van Koop een auto en caravan heeft ontvangen. Dit wordt door andere bronnen bevestigd.

Op grond van die beschuldiging heeft burgemeester Janssens van Hoorn in december een extern onderzoek gelast. Janssens in Zembla: "Het onderzoek is nog niet afgerond maar op dit moment zijn er geen bewijzen gevonden voor de omkoping en ga ik uit van de onschuld van mijn medewerker." De burgemeester verwijt Bos en andere bronnen gebrek aan medewerking aan het externe onderzoek.

'Burgemeester fout '
Bestuurskundige Huberts van de Vrije Universiteit in Amsterdam meent dat de burgemeester zelf in de fout is gegaan. "De aanwijzingen van corruptie zijn serieus en dus is de burgemeester wettelijk verplicht om aangifte te doen. Zo kan de officier van justitie een onderzoek instellen."

Volgens Huberts levert het inroepen van een extern bureau vaak geen betrouwbare informatie op. Dit wordt bevestigd door directeur Pijl van de Rijksrecherche: "We zien steeds vaker dat deze bureaus worden ingehuurd. Als wij later in actie komen blijkt nog wel eens dat wij wel strafbare feiten vinden, terwijl die bureaus zich beperken tot wat aanbevelingen voor de toekomst."
'Interne controle nul'
De Zembla-uitzending bevat ook scherpe kritiek op de interne controle van Rijkswaterstaat. Volgens KPMG wordt het probleem onderschat: "Er is sprake van een slordige administratieve organisatie, zwakke interne controle, een sfeer van 'wining en dining', een hoog ziekteverzuim, zwakke leiding en hellend normbesef." Secretaris-generaal Pans: "Ik kan me niet in deze kritiek herkennen. Het ziekteverzuim is laag, we hebben een scherpe organisatie en er is juist veel controle."

Oud-aannemer Terlingen: "Ik constateer dat de interne controle in de ambtelijke wereld absoluut nul is. Een ambtenaar die in de fout gaat wordt niet gestraft. Dat is een uitnodiging om over de schreef te gaan." Secretaris-generaal Pans: "Volstrekte onzin. Wij controleren ons suf. De vraag is eerder wat we nog meer kunnen doen dan we nu al doen."
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?

Schrijf je in voor de Zembla-nieuwsbrief en blijf op de hoogte van onze onthullende journalistiek.